Informacje uzupełniające i państwach :
ANGLIA
Anglia (ang. England, język staroangielski Englaland) 1 z 4 krajów historycznych w Wielkiej Brytanii, to największa i najludniejsza część wchodząca w skład Zjednoczonego Królestwa Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Anglię zamieszkuje 83% całkowitej populacji państwa. Region zajmuje 2/3 wyspy Wielkiej Brytanii i posiada granice lądowe z Walią na zachodzie i Szkocją na północy. Z pozostałych stron oblewa ją Morze Północne, Morze Irlandzkie, Ocean Atlantycki i Kanał La Manche. Stolicą Anglii jest miasto Londyn.
Anglia obejmuje południowo-wschodnią część wyspy Wielkiej Brytanii. Od północy graniczy ze Szkocją a od zachodu z Walią. Od kontynentalnej części Europy oddzielona jest Kanałem La Manche (English Channel) i Morzem Północnym.
NIEMCY
Niemcy (Republika Federalna Niemiec, RFN, niem.: Deutschland lub Bundesrepublik Deutschland, BRD) – państwo położone w Europie Środkowej, będące członkiem Unii Europejskiej, Unii Zachodnioeuropejskiej (UZE), G8 oraz NATO. Do 1970 (do traktatu między RFN a Polską) w Polsce stosowana była oficjalnie nazwa Niemiecka Republika Federalna (NRF). Niemcy mają dostęp do Morza Bałtyckiego i Morza Północnego. Stolica to Berlin (przed przyłączeniem NRD – Bonn, obecnie noszące tytuł miasta federalnego).
Słowo Niemcy oznacza tyle co Niemi, Niemowy. Język niemiecki jest językiem germańskim i znacznie różni się od języków słowiańskich, dlatego dawni Polacy nie byli w stanie porozumieć się z Niemcami, stąd porównanie do osób Niemych (nie mówiących).
Położone w środkowej Europie pomiędzy Morzem Północnym i Morzem Bałtyckim na północy a Alpami na południu. Graniczą na północy z Danią, na wschodzie z Polską, na południowym wschodzie z Czechami, na południu z Austrią i Szwajcarią, a na zachodzie z Francją, Luksemburgiem, Belgią i Holandią.
Najwyższy szczyt Zugspitze (2962 m n.p.m.) w Bawarii.
FRANCJA
Francja (fr. France, wym. [f??~s]), Republika Francuska (République française,) to państwo, którego część metropolitarna znajduje się w Europie Zachodniej, posiadające także zamorskie terytoria na innych kontynentach. Francja metropolitarna rozciąga się od Morza Śródziemnego na południu do kanału La Manche i Morza Północnego na północy, oraz od Renu na wschodzie do Zatoki Biskajskiej na zachodzie. Francuzi często nazywają swój kraj l'Hexagone (sześciokąt) - pochodzi to od kształtu Francji metropolitarnej.
Francja graniczy z Belgią, Luksemburgiem, Niemcami, Szwajcarią, Włochami, Monako, Andorą i Hiszpanią. Terytoria zamorskie graniczą również z Brazylią, Surinamem i Antylami Holenderskimi. Kraj jest także połączony z Wielką Brytanią przez tunel pod kanałem La Manche.
Republika Francuska jest unitarnym państwem demokratycznym, w którym ważną rolę odgrywa prezydent. Jest również szóstym najlepiej rozwiniętym krajem świata i jedenastym w rankingu warunków życia. Najważniejsze ideały Francji zawarte są w Deklaracji Praw Człowieka i Obywatela i w występującym na drukach urzędowych i monetach haśle rewolucji francuskiej "liberté, égalité, fraternité" ("wolność, równość, braterstwo"). Kraj jest w gronie założycieli Unii Europejskiej. Ma największą powierzchnię spośród państw wspólnoty. Francja jest także członkiem-założycielem Organizacji Narodów Zjednoczonych, wchodzi także w skład Frankofonii, G8 oraz Unii Łacińskiej. Należy do Rady Bezpieczeństwa ONZ, w której posiada prawo veta. Francja jest również popularnym celem podróży turystycznych, a około 75 milionów odwiedzających każdego roku daje jej pod tym względem 1. miejsce na świecie.
Nazwa "Francja" pochodzi od germańskiego plemienia Franków, które zajmowało region po upadku Cesarstwa Zachodniorzymskiego. W otaczającym Paryż regionie Île-de-France powstało państwo francuskie.
HISZPANIA
Hiszpania, Królestwo Hiszpanii (hiszp. Reino de Espana, gal. Reino de Espana, kat. Regne d'Espanya, arag. Reino d'Espana, bask. Espainiako Erresuma, okc. Regne d'Espanha, ast. Reinu d'Espana) to największe z trzech państw położonych na Półwyspie Iberyjskim. Na zachodzie Hiszpania graniczy z Portugalią, na południu z należącym do Wielkiej Brytanii Gibraltarem, oraz przez Ceutę i Melillę z Marokiem. Na północy, przez Pireneje, kraj graniczy z Francją i Andorą. W skład Hiszpanii wchodzą także Baleary na Morzu Śródziemnym, Wyspy Kanaryjskie na Oceanie Atlantyckim oraz tzw. terytoria suwerenne (hiszp.: plazas de soberanía), w skład których wchodzą dwie hiszpańskie posiadłości w Afryce Północnej, Ceuta i Melilla, oraz liczne niezamieszkane wyspy po śródziemnomorskiej stronie Cieśniny Gibraltarskiej, takie jak Chafaryny, Alborán czy Perejil. Do Hiszpanii, do Katalonii należy także otoczone przez terytorium francuskie miasteczko Llívia.
Turystyka
Majorka Burzliwa historia, która pozostawiła ślad w postaci niezliczonych zabytków i przebogatych muzeów oraz najcieplejszy klimat na kontynencie sprzyjają masowej turystyce, która stanowi jeden z filarów gospodarki przysparzający znacznych dochodów - w 2001 r. ponad 47 mld. euro. Liczba turystów zagranicznych odwiedzających Hiszpanię wyniosła prawie 71 mln, którzy wypoczywali głównie na wybrzeżu śródziemnomorskim (Costa de la Luz - Costa del Sol - Costa Blanca - Costa del Azahar - Costa Dorada - Costa Montanesa - Costa Vasca - Costa Verde - Rias Altas - Rias Bajas), na Balearach i Wyspach Kanaryjskich oraz zwiedzali hiszpańskie miasta i muzea - Toledo, Madryt, Barcelona, Sewilla, Salamanka i in. Ośrodkiem pielgrzymkowym o europejskiej sławie jest Santiago de Compostela. Z dochodów z turystyki sfinansowano budowę dróg oraz przemysł lokalny
HOLANDIA
Holandia lub Niderlandy (niderl. Nederland) to europejska część Królestwa Niderlandów (niderl. Koninkrijk der Nederlanden), tworzonego także przez Arubę i Antyle Holenderskie. Holandia jest monarchią konstytucyjną położoną w zachodniej części Europy nad Morzem Północnym, które oblewa ją od północy i zachodu. Graniczy na południu z Belgią oraz na wschodzie z Niemcami. Aktualne granice zostały wytyczone w roku 1839.
Holandia jest krajem gęsto zaludnionym. Ponad połowa jej terytorium leży poniżej poziomu morza. Państwo jest znane ze swoich wiatraków, sera, chodaków, tulipanów, rowerów oraz wysokiego poziomu tolerancji dla różnych odmienności wśród społeczeństwa – liberalnych praw dotyczących narkotyków, prostytucji, aborcji, eutanazji oraz związków między osobami tej samej płci. W Holandii swoją siedzibę ma Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii, Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości oraz Międzynarodowy Trybunał Karny.
Wody
Kraj leży w dorzeczu trzech rzek: Renu, Mozy i Skaldy. Długą tradycję (od XIII wieku) ma tu osuszanie terenów nadmorskich, jezior i zatok. W 1932 powstał zbiornik ?sselmeer w wyniku odcięcia tamą Afsluitd?k zatoki Zuiderzee od Morza Północnego. Do największych przedsięwzięć, mających na celu ochronę wybrzeży Zelandii, należy realizacja zadań w ramach Planu Delta. Jego wykonanie w latach 1958–1986 pozwoliło na odgrodzenie tamami (wyposażonymi w śluzy) ujść Renu, Mozy i Skaldy Wsch. od M. Północnego. W wyniku osuszania powierzchnia kraju zwiększyła się z 33,6 tys. km2 (1960) do 41,5 tys. km2 (1992). Ważne szlaki komunikacyjne stanowią kanały śródlądowe (długość ok. 5 tys. km) m.in. Księżniczki Małgorzaty, Over?ssel i Amsterdam-Ren.
Historia
W starożytności
Odkrycia terenów, na których dzisiaj znajduje się Holandia, dokonał Juliusz Cezar w pierwszym stuleciu przed Chrystusem. Wtedy były to tereny zamieszkane przez plemiona germańskie. Cezar przyłączył do cesarstwa zachodnią część krainy. Pomiędzy IV a VIII wiekiem naszej ery, terytorium dzisiejszej Holandii zostało podbite przez Franków.
Średniowiecze
Zobacz więcej w osobnym artykule: Niderlandy (region historyczny).
Wraz z biegiem stuleci powstawały coraz to nowe samodzielne hrabstwa i księstwa. W XV w. większość terytoriów została zjednoczona (za pomocą podbojów i małżeństw dynastycznych) przez Burgundów. W roku 1477 Holandia, a wraz z nią terytoria obecnej Belgii i Luksemburga, przeszła pod panowanie Habsburgów (od 1556 r. ich linii hiszpańskiej).
Republika Zjednoczonych Prowincji
Zobacz więcej w osobnym artykule: Republika Zjednoczonych Prowincji.
Flaga holenderska na statku z czasów kolonialnychW 1572 doszło do wybuchu powstania przeciw Hiszpanii. Wynikiem rewolty było podpisanie w 1579 r. Unii Utrechckiej. Zakładała ona m.in. utworzenie wspólnej armii i jednolitego systemu pieniężnego, przy jednoczesnym zachowaniu szerokiej autonomii poszczególnych prowincji. Był to początek procesu, w wyniku którego doszło do rozbicia kraju na 2 części, z których powstały później 2 państwa - Belgia i Holandia.
Nowe państwo przybrało charakter protestancki kalwiński. Po zamordowaniu Wilhelma Orańskiego (1584) tytuł namiestnika oraz naczelne dowództwo otrzymał jego syn Maurycy z Nassau, który kontynuował wojnę z Hiszpanią. Holandia odebrała jej liczne kolonie w Indiach, Afryce i Ameryce.
W 1609 r. nastał dwunastoletni rozejm, po którym rozpoczęła się kolejna wojna. W pokoju westfalskim 1648 Hiszpania uznała niepodległość Zjednoczonych Prowincji.
Od końca XVI w. Prowincje przeżywały rozkwit - do miast holenderskich przeniósł się handel zamorski, powstały nowe kompanie handlowe między innymi takie jak: Holenderska Kompania Wschodnioindyjska, Holenderska Kompania Zachodnioindyjska. Republika Zjednoczonych Prowincji bierze udział wraz z takimi potęgami ówczesnej Europy jak Anglia czy Francja w kolonizacji Ameryki Północnej. Holandia posiadała także sławy nauki i sztuki np. Rembrandta, Grotiusa, Huygensa.
Obszar północnych protestanckich Niderlandów stanowi obecnie terytorium Holandii (oficjalna nazwa: Królestwo Niderlandów). Głową państwa jest królowa z dynastii orańskiej (Oranje-Nassau), potomek Wilhelma Orańskiego.
Od końca XVIII wieku
Potęga Holandii znacznie zmalała w XVIII w. W wyniku wojen z Hiszpanią, Francją i Anglią. W tym też czasie utracono część zamorskich kolonii, co z kolei przyczyniło się do gospodarczej zapaści. W 1810 r. Holandia została nawet przejściowo wcielona do Francji.
W roku 1815 Holandia została połączona z Niderlandami Płd. (dzisiejszą Belgią) w Królestwo Zjednoczonych Niderlandów pod przywództwem Wilhelma I Orańskiego. Wspólne państwo nie przetrwało jednak długo, już w 1830 Belgowie odłączyli się od królestwa, by utworzyć własne państwo.
W 1848 r. uchwalono konstytucję, co dało początek liberalnym przemianom. Nadszedł kolejny wiek, a wraz z nim dwie wielkie wojny światowe. Wobec obu tych konfliktów Holandia ogłosiła neutralność, co jednak nie uchroniło jej od ataku III Rzeszy w 1940 roku, i w efekcie od okupacji trwającej do 1945 r. W czasie wojny działał emigracyjny rząd w Londynie, na czele którego stała królowa Wilhelmina.
Po wojnie kolonie holenderskie zyskały niepodległość lub bardzo szeroką autonomię - w 1949 roku niepodległość zyskała Indonezja. Po II wojnie światowej Holandia zerwała z tradycyjną polityką neutralności, przystępując w 1949 do NATO, w 1957 do EWG, poprzedniczki dzisiejszej Unii Europejskiej.
|
